Nederland in de problemen.

Ik maak me een beetje zorgen om de cultuur in Nederland. Aan de ene kant is het zo dat met dit kabinet er wel heel weinig mogelijkheden overblijven om van cultuur te genieten. Alles wordt te gronde gericht. En mensen in de culturele sector schreeuwen moord en brand. Misschien ook wel terecht, als je ziet, hoe niets ontziend meneer Zijlstra met zijn motorzaag tekeer gaat. (Het lijkt the Texas Chainsaw Massacre wel.)
Waar het mijns inziens misgaat is het volgende: Er worden in Nederland aan 11 conservatoria talloze musici opgeleid om in Nederland of daarbuiten aan het werk te gaan. Maar laten we wel wezen: er is helemaal geen plek voor al die musici in Nederland. Die was er al jaren niet. En nu worden het er nog veel minder. Maar in plaats van de opleidingen te gaan beperken, gaan we de werkplekken beperken. Dat is een vorm van regeren die ik echt vind getuigen van een kortzichtigheid waar ik niet bij kan met de pet. Regeren is vooruitzien. Ik kan met mijn boerenverstand nog wel beredeneren dat als er geen werkplekken meer zijn, maar je wel mensen daarvoor laat opleiden, dat je dan een overschot aan arbeidskrachten gaat genereren.
Van de 11 conservatoria, kun je er makkelijk 7 sluiten. Sterker nog: ik zou pleiten voor een numerus fixus. Zoveel werkplekken die over 4 jaar vrijkomen, betekent zoveel studenten aannemen, plus 2 extra voor het geval er wat afvallen. Buitenlandse studenten, leveren geld op, maar ik vind persoonlijk dat, als die klaar zijn met studeren, dat ze dan weer mooi terug moeten naar het land van herkomst. Met alle respect, maar in het buitenland aangenomen worden als musicus uit Nederland, is beestachtig lastig. Maar omgekeerd niet. Wellicht moet daar ook wat eerlijkheid in komen. Dit lijkt erg nationalistisch, en dat is het in wezen ook. Ik vind dat niet verkeerd.
Ik ga rustig verder met filosoferen.
Bij ons orkest is het al jarenlang gebruikelijk om met maar 3 man aan staf te werken. 1 zakelijk leider, 1 muzikaal leider en 1 logistiek manager. Van de orkestleden wordt verwacht dat zij zelf het podium opbouwen, stoelen en lessenaars klaarzetten, de bibliotheek beheren, en meehelpen met het laden en lossen van de auto. Nou heb ik niet denderend veel ervaring met symfonie orkesten, maar ik geloof nooit dat de leden van de Radio orkesten dit zelf doen. Terwijl dit toch echt een punt is, waarvan je zou kunnen zeggen dat je het kan wegbezuinigen. Alle management, en officemedewerkers de deur uit, en musici wat extra taken geven. Als dat de manier zou zijn om de muziek te laten bestaan, denk ik dat dat iets is waar je voor zou tekenen, toch?

Dan kom ik uit bij de prijs van een concertkaartje. Stel je wil als Jan-Modaal naar een concert in het concertgebouw. Stel, je wil naar Mahler 10. Ik heb uitgerekend dat je dan toch al snel een 116 euro kwijt bent. Dit op basis van 3e rangskaarten, een autorit en parkeren bij de deur. 116 euro voor 2 personen, voor 1 avondje, is een bedrag dat voor veel mensen (zeker met opgroeiende kinderen) gewoon veel te duur is. Voor 116 euro kan je je gezin meer dan een week lang te eten geven, en misschien ook nog eens op een pretpark trakteren. En van "jan modaal" zijn er zo vreselijk veel (dit klinkt uiteraard heel neerbuigend, maar zo is het echt niet bedoeld). Dus cultuur is niet zo toegankelijk als men zegt dat het is.

Diezelfde Jan Modaal, met 3 opgroeiende kinderen zou zijn kinderen misschien best wel op muziekles willen sturen. In een gemiddelde stad kosten muzieklessen voor een heel jaar 625 euro. Stel nu dat er 2 van zijn kinderen op muziekles willen. In de meeste gevallen zal het 2e kind een beetje korting krijgen. Maar toch zal je al gauw aan 1000 euro per jaar zitten. Ook dat is een bedrag, waar veel mensen toch even van moeten slikken. En daar komen de boeken nog bij, instrument (huur of koop) en het oeverloze gezeik om er toch vooral op te oefenen, want 1000 euro per jaar wegsmijten voor iets waar je niet voor oefent, is echt zondegeld.
Mijn conclusie: cultuur is gewoon duur. Hoe je het ook bekijkt.
En dit is waar de impasse begint: de docent in kwestie kan niet nog minder gaan verdienen (hoewel: als ik ontslag neem bij de muziekschool in Hillegom, ga ik er per maand 40 euro op vooruit, dit is niet gelogen, ik heb het rekensommetje wel 10 keer gemaakt, en 10 keer kwam eruit dat als ik zou stoppen met werken, dat ik per maand 40 euro zou overhouden), maar je kunt mensen ook onmogelijk enthousiast gaan maken voor meer dan 1000 euro op jaarbasis extra aan culturele educatie en concertbezoek. Zeker niet als het om zoveel mensen gaat voor wie cultuur gewoon een kostenpost teveel is.


Mensen die werkzaam zijn in de cultuur willen nogal eens sneren dat er maar bezuinigd moet worden op de JSF. Of Defensie in het algemeen. De militair om wiens baan dat gaat, zal ongetwijfeld in de lach schieten. Want hoe blij is Nederland dat er een Boeing wordt onderschept die geen radiocontact meer kan maken. Stel er was iets ergers aan de hand, en een Bijlmerramp dreigt, of een herhaling van 9-11. Dit is zelden het geval, maar het is toch prettig om te weten dat er een luchtmacht is, die kan ingrijpen als er een onverwachte situatie ontstaat. Bovendien is de F-16 een verouderd toestel, waarbij je je moet afvragen of een levensverlengende behandeling niet veel kostbaarder is. Je kunt het ook niet maken om met een verouderd toestel ongelukken te maken. Dat is namelijk pas echt gruwelijk duur. En dan zeker gaan lopen mekkeren dat 'we' ook met oude wrakken vliegen. En wie gaat er ingrijpen bij de volgende wateroverlast in Limburg? De leden van het LSO? Gaan die met 4 tonners mensen door het water rijden? En gaan de leden van het Nederlands Philarmonisch orkest grensbewaking doen op schiphol? Na de repetitie controleren of er geen bolletjes in anussen verstopt zijn? Ik bedoel maar.

En de zorg? De verpleger wiens baan verloren gaat, zal zich ongetwijfeld achter de oren krabben als hij hoort dat een orkest wel kan blijven bestaan. En het onderwijs?

Maar wat lul ik toch allemaal: bij Defensie, in de zorg, in de cultuur, overal wordt gesnoeid. En wij hebben daarvoor gekozen. Een paar jaar geleden. Wij, Nederland, hebben dit onheil over onszelf afgeroepen. Nederland die altijd internationaal het braafste jongetje van de klas wilde zijn, maakt van zichzelf de Joker. Onder leiding van Mark Rutte gaat Nederland van de voorste bank in de klas, naar de armzaligste. In de hoek. Bezuinigen op cultuur, zorg, onderwijs, defensie, sociale zorg, het is allemaal verarmen van je land. En toch wil niemand meer belasting betalen om het allemaal in stand te houden.